Vanaf 1 januari 2025 intensiveert de Belastingdienst de controle op de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA). Deze wet, die in 2016 werd ingevoerd, heeft tot doel om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) te reguleren. Nu de handhaving van de wet daadwerkelijk wordt aangescherpt, roept dit belangrijke vragen op over de gevolgen en risico’s voor ZZP’ers en hun opdrachtgevers.
Wat houdt de Wet DBA in?
De Wet DBA vervangt de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) en stelt dat opdrachtgevers en opdrachtnemers samen verantwoordelijk zijn voor het beoordelen van de aard van hun arbeidsrelatie. Het belangrijkste criterium is of er sprake is van een gezagsverhouding en een verplichting tot persoonlijke arbeid. Als een arbeidsrelatie meer lijkt op een dienstverband, kan de Belastingdienst dit als zodanig aanmerken, met alle fiscale en juridische consequenties van dien.
Gevolgen van de aangescherpte handhaving
Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst actiever controleren op schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat zowel ZZP’ers als opdrachtgevers meer risico lopen op naheffingen en boetes als blijkt dat een arbeidsrelatie eigenlijk een dienstverband is. Tegelijkertijd heeft de overheid toegezegd dat er sprake zal zijn van een “zachte landing”. Dit houdt in dat er in de eerste fase van de aangescherpte handhaving ruimte zal zijn voor overleg en aanpassing, voordat er daadwerkelijk sancties worden opgelegd. Desondanks blijven de gevolgen potentieel verstrekkend:
1. Naheffingen en boetes: Als de Belastingdienst concludeert dat er sprake is van een verkapt dienstverband, kan de opdrachtgever verantwoordelijk worden gehouden voor het afdragen van loonbelasting en premies sociale verzekeringen. Dit kan met terugwerkende kracht worden opgelegd, inclusief boetes.
2. Herclassificatie van de arbeidsrelatie: Voor ZZP’ers kan herclassificatie betekenen dat zij hun zelfstandigenaftrek en andere fiscale voordelen verliezen. Dit kan aanzienlijke gevolgen hebben voor hun inkomen.
3. Onzekerheid en afname van opdrachten: Opdrachtgevers kunnen huiverig worden om met ZZP’ers samen te werken uit angst voor mogelijke sancties. Dit kan leiden tot een afname van het aantal opdrachten voor zelfstandigen.
Risico’s voor ZZP’ers
Voor ZZP’ers zijn de belangrijkste risico’s:
• Verlies van zelfstandigheid: Bij een herclassificatie als werknemer vervalt de fiscale positie van de ZZP’er, wat directe impact heeft op hun inkomen en flexibiliteit.
• Achterstallige belastingen: De Belastingdienst kan zelfstandigen aanspreken op onterecht genoten fiscale voordelen, zoals de zelfstandigenaftrek.
• Reputatieschade: Betrokken raken bij een geschil over schijnzelfstandigheid kan schadelijk zijn voor de professionele reputatie van een ZZP’er.
Hoe kunnen ZZP’ers en opdrachtgevers zich voorbereiden?
Om de risico’s te beperken, is het belangrijk dat zowel ZZP’ers als opdrachtgevers hun zaken op orde hebben:
1. Duidelijke overeenkomsten: Zorg voor goed opgestelde contracten waarin duidelijk wordt beschreven dat er geen sprake is van een dienstverband. Maak gebruik van modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd.
2. Werkwijze en praktijk: Zorg ervoor dat de werkrelatie in de praktijk overeenkomt met wat er op papier staat. Vermijd zaken als een verplichte aanwezigheid of gezagsverhouding.
3. Advies inwinnen: Schakel een belastingadviseur of juridisch specialist in om de arbeidsrelatie te toetsen en mogelijke risico’s te identificeren.
4. Blijf op de hoogte: Volg de ontwikkelingen rondom de Wet DBA en de handhavingsplannen van de Belastingdienst nauwgezet.
Conclusie
De aangescherpte controle op de Wet DBA vanaf 1 januari 2025 markeert een belangrijke verschuiving in het arbeidsrecht en de fiscale regelgeving voor ZZP’ers en opdrachtgevers. Hoewel de toezegging van een “zachte landing” enige verlichting biedt, blijft het cruciaal om voorbereid te zijn en actief maatregelen te nemen om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Door tijdig actie te ondernemen, kunnen zowel zelfstandigen als opdrachtgevers onnodige risico’s en kosten vermijden.
Terug naar overzicht